Oss

We hebben al een aantal jaren met bezuinigingen achter de rug. Ook dit jaar worden we geconfronteerd met slecht nieuws en het kabinet van VVD en PvdA blijft krampachtig vasthouden aan een begrotingstekort van 3%. Ook wij vinden dat de overheidsfinanciën op orde moeten zijn en dat de tekorten teruggedrongen moeten worden. Maar de enorme bezuinigingen doen op dit moment de economie meer kwaad dan goed. De economie wordt kapot bezuinigd en dit dreigt onomkeerbare gevolgen te hebben op tal van terreinen.

De SP is voor de verkiezingen verguisd voor haar standpunt dat de overheid in tijden van crisis de economie juist moet stimuleren door meer uit te geven. Terugdringen van het tekort moet plaatsvinden in tijden van voorspoed. Maar nu komen steeds meer mensen en organisaties in verzet tegen de rigide handhaving van de 3%-norm. Economen en zelfs de werkgevers zijn onderhand doordrongen van het besef dat het zo niet langer kan.

De bezuinigingen van het rijk worden voor een belangrijk deel over de schutting gekieperd van de gemeenten. Overheveling van rijkstaken naar gemeenten gaat gepaard met onevenredig grote bezuinigingen op het gebied van zorg, welzijn en sociale voorzieningen. Bovendien wordt door het Rijk fors gekort op de uitkering uit het gemeentefonds.

We hebben bewogen weken achter de rug rond museum en archief. Als SP hebben we ons ingezet om deze parels van Oss in alle glans te behouden.
De ene keer in niet mis te verstane bewoordingen, de andere keer met muziek, gedichten en kunst. Maar vooral ook door de inhoud voor het voetlicht te krijgen.

Bewogen woorden en analyses van de succesvolle oud-directeuren van Museum Jan Cunen. Van oud-Ossenaar Micha de Winter, en mag ik zeggen van praktische cultuurfilosoof Gerard Rooijakkers. En niet te vergeten de bewogen humor met een duidelijke boodschap van Jan Mulder. Wat jammer dat er zo weinig raadsleden en nauwelijks collegeleden aanwezig waren om zich te verdiepen in de inhoud en visie van deze mensen die spraken met kennis van zaken.

Het uur van de waarheid is nu aangebroken. We gaan geen tijd besteden aan de kwestie of de wethouder nu wel of niet gezegd heeft dat Museum Jan Cunen gesloten wordt. Dat zoekt hij maar met de pers uit. Die is daar erg duidelijk en eensgezind over.

We gaan het ook niet hebben over de gelegenheidsargumenten om het museum in diskrediet te brengen. Zoals de klimaatbeheersing in de zomer waardoor er dan geen 19e eeuwse schilderijen getoond kunnen worden. Daar heeft het museum allang een oplossing voor.

We gaan ook geen kritiek spuien dat sommige dingen wel beter kunnen. Dat hadden we als gemeenteraad dan eerder moeten laten horen. Tot voor twee jaar waren we altijd vol lof over het museum.

We gaan het ook niet hebben over dat de samenwerking met de museumschool beter kan. Dat kunnen museum en school toch zelf wel oplossen. Ook de museumschool pleit voor het behoud van een kwaliteitsmuseum. We willen het ook niet over de procedure hebben. Het college redeneert in omgekeerde volgorde: eerst het geld, dan de organisatie, oh en hoe zit het ook alweer met de inhoud? Hebben wij ook een visie op het museum?

We willen het graag hebben over de brief van deskundige professionals die aangeboden hebben Oss te helpen om een kwaliteitsmuseum in stand te houden. Het was de ontlading in het Brabants Dagblad debat. De aanwezige Ossenaren riepen om ondersteuning en samenwerking om het Museum en archief voor Oss te behouden. Er was applaus voor Edwin Jacobs die mede namens de voormalig Jan Cunen directeuren Piet Hagenaars en René Pingen en ook jeugdpedagoog Micha de Winter het aanbod deed perspectieven voor museum en archief uit te werken.

Inmiddels hebben we de brief ontvangen. Hij is ons uit het hart gegrepen. Opbouwend en positief kritisch. De Lievekampzaal omarmde het initiatief, de wethouder was er positief over. Zonet, tijdens de inspraak, is het initiatief door diverse insprekers positief ondersteund. Wij rekenen erop dat de gemeenteraad dat vanavond ook zal doen. Wij spreken ons vertrouwen uit in de passie, kennis en kwaliteit van de briefschrijvers, die ons een aantrekkelijk aanbod deden. Wanneer dat leidt tot een wervend perspectief voor museum en archief, zullen wij de bezuinigingen die dat met zich meebrengt accepteren. Politiek betekent ook compromissen sluiten wanneer dat het belang van Oss dient.

We zullen daarom een motie indienen, samen met alle partijen die het museum en archief een warm hart toedragen. De intentie van de motie is om de briefschrijvers ruim baan te geven voor een deskundig advies voor de toekomst van het museum en archief. Daar kan niemand tegen zijn, toch?

Lukt dat niet dan keren wij terug op ons eigen standpunt. De bezuinigingen op museum en archief kunnen ook op een andere wijze ingevuld worden. Daar hebben we een voorstel voor ingediend. In de grond van ons hart, als wij het voor het zeggen hadden, gingen de bezuinigingen voor museum en archief volledig van de baan. Wij zijn er trots op een gemeentemuseum te hebben dat excelleert op educatiegebied voor de jeugd. Wij zijn trots op het Museum Jan Cunen dat Oss mede tot stad maakt.

Ik zal verder de verschillende programma’s langslopen zoals die ook in de voorjaarsnota staan, hoewel niet helemaal in volgorde.

De voorjaarsnota is geen eindproduct. Vandaag worden er geen definitieve besluiten genomen. De plannen in de nota zijn richtinggevend. Het college moet daar gebruik van maken om in het najaar tot een sluitende begroting te komen. Vanavond stemmen we over de richting die de raad het college aangeeft om tot een goed besluit te komen. Laat ik daarom beginnen met de dekkingsvoorstellen. De voorstellen zoals het college die aangeeft zijn voor ons onaanvaardbaar. Als dit de richting is die het college aangeeft dan belandt Oss in een negatieve spiraal. Wij hebben onlangs een aantal alternatieven aangedragen waarmee wij proberen de richting wat te wijzigen zodat er geen onherstelbare schade wordt aangericht aan zaken die voor de Ossenaren en de gemeente Oss van onschatbare waarde zijn. Ook onze alternatieven zijn slechts richtinggevend en staan open voor discussie. Wij bieden hiermee een opening naar de collegepartijen om niet uit te gaan van een bij voorbaat dichtgetimmerd plan. Wij bieden een uitgestoken hand om met elkaar naar oplossingen te zoeken die wel aanvaardbaar zijn ondanks de pijnlijke maatregelen die toch moeten worden genomen.

Laat ik beginnen bij programma 1. De gemeenteraad. Na jaren op een rij fors te bezuinigen op voorzieningen vinden wij dat ook de raad niet kan en mag achterblijven. Sterker nog, wij moeten het goede voorbeeld geven. Daarom stellen wij een korting van 20% op de raadsvergoedingen voor.

Programma 2: Dienstverlening.
De leges voor de verschillende APV regelingen zijn bij lange na niet kostendekkend. Dat leidt tot onbedoelde subsidies. Bij verschillende vergunningen is wellicht een hogere dekkingsgraad mogelijk. Hierbinnen is naar onze mening een bezuiniging te realiseren. Doe daar verder onderzoek naar.

In programma 3 (Veiligheid en wijkgericht werken) wordt voorgesteld om de adviesrol bij de wijk- en dorpsraden weg te halen. Wij vinden dit niet verstandig. De wijk- en dorpsraden staan dichter bij de bewoners dan de ambtenaren en wethouders. Hun advies leidt tot plannen die beter worden gedragen. De 'spiegel' die voorgehouden wordt leidt ook tot plannen die beter zijn doordacht of onderbouwd. Daar heeft iedereen belang bij en het kan veel geld besparen doordat de plannen effectiever zijn, er minder bezwaarprocedures komen en de kans kleiner wordt dat plannen later moeten worden bijgesteld. Met andere woorden, een bezuiniging die wel eens meer geld kan kosten dan het oplevert. Belangrijk punt is ook dat de officiële adviesrol de status van de wijk- en dorpsraden vergroot wat betekent dat hun rol bij de 'activering van bewoners' ook beter uit de verf komt.

Programma 5. Maatschappelijke participatie.
In de aanbiedingsbrief staat dat het college niet wil snijden in de sociale voorzieningen en de zorg. Het sociale gezicht van het bestuur wordt getoond. Het is wel lef hebben na jaren op een rij voor miljoenen te hebben wegbezuinigd op dit terrein. Al dan niet gedwongen door Den Haag. Alsof dat een abstracte grootheid is. En niet gewoon bestaat uit politici van de VVD, voorheen bijgestaan door het CDA en nu door de PvdA.
Er wordt op het terrein van maatschappelijke participatie nu dus niet noemenswaardig gekort in deze voorjaarsnota, maar laten we niet vergeten dat er landelijk rigoureuze maatregelen zijn getroffen op het gebied van de zorg. De Thuiszorg moet fors inleveren. Jeugdzorg en de langdurige zorg zoals die vanuit de AWBZ wordt georganiseerd, krijgen te maken met ingrijpende bezuinigingsmaatregelen en veranderingen. Bij al deze reorganisaties moeten we het doen met veel minder geld. Bij de overheveling van de taken van het Rijk en de provincie naar de gemeenten wordt er fors bezuinigd.

Hierdoor rust er op de schouders van de gemeente een grote last, zij zullen taken uit moeten gaan voeren die nieuw zijn, waar nog volop ervaring moet worden opgebouwd. Taken met grote maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar met minder geld. Mogelijkheden voor meer efficiency en besparingen moeten gezocht worden in samenwerking en samenvoeging van vergelijkbare activiteiten.

Van de organisaties die hierbij betrokken zijn wordt veel gevraagd. De gemeente zal de regie moeten voeren bij het veranderingsproces. We gaan ervan uit dat we oog blijven houden voor de kwetsbare mensen in de samenleving, het armoede en minimabeleid moet goed zijn. Oss moet een sociale gemeente blijven. Solidariteit met de kwetsbaren moet uitgangspunt zijn.

Met alle veranderingen in de zorg moeten we ook oog blijven houden voor de vrijwilligers en mantelzorgers, op deze mensen wordt een steeds groter beroep gedaan als het gaat om zorg. We moeten blijven waken voor het welzijn voor deze belangrijke groep in de zorg.

Programma 8: Mobiliteit en openbare ruimte.

Wat er nu op grote schaal gebeurt is schandalig. Overal worden struiken uitgerukt. Mensen snappen het niet." Komen hier nieuwe lantarenpalen" vragen zij. Dit is geen bezuinigen op onderhoud maar slopen van groen. Ik vraag me af waar nu al die tegenstanders van de bosomvorming blijven?

Het College zegt dat iedereen een brief krijgt met de suggestie om als buurt het onderhoud over te nemen. Zo niet, dan slopen we de boel.
Maar neem de wethouder van Eschstraat. Daar zit de brandweer, wonen bejaarden, Huizen voor begeleid wonen voor jongeren, er zit een leeg winkelpand en er staat een school. Moeten die de struiken gaan onderhouden? Nee toch? Slopen dan maar zegt dit college. De SP vraagt de rigoureuze ontstruiking te stoppen en dit eerst in de commissie te bespreken hoe we hier verder mee gaan.

Programma 9: Duurzaamheid en milieu.
op pagina 38 van de nota stelt het gemeentebestuur dat het belangrijk is dat 'onze inwoners de resultaten van archeologisch onderzoek en de bijbehorende verhalen kennen om zo onze geschiedenis uit te dragen'. Desondanks gaat het Stadsarchief dicht. Toch maar open houden?

Programma 11: Economie
Op bladzijde 43 schrijft het college: 'Oss ligt centraal in het agro-industriële complex'. Oss ligt centraal. Oss ligt centraal in het Maasland en als ik om me heen kijk zie ik vooral bossen en weilanden. En af en toe een grote boerderij en ook wel wat industrie. Maar ik heb toch niet de indruk dat we zijn ingesloten door een agro-industrieel complex. Gelukkig maar.

Even verderop staat: 'Onder de regionale vlag van Agrofood gaan we uit van onze kracht binnen regionale samenwerkingsverbanden...' Regionale vlag? Waarom agrofood? Vroeger heette dit gewoon landbouw. Waaruit bestaat onze kracht? Wat is de zin van dit soort gezwollen taalgebruik? Gebrek aan inhoud? Op pagina 53 komt de aap uit mouw: 'Om de ambities van de regio Noordoost-Brabant op het gebied van agrofood waar te maken is 255.000 euro extra nodig'. Wat zijn die ambities? En wat heeft Oss eraan?

Zie hier de reden voor een mooie besparing zoals wij die voorstellen op de 5-sterren regio. Aan holle praat hoeven we geen hogere kosten te verbinden.

Gelukkig komt het college op de volgende pagina weer met de benen op de grond 'we willen een hogere kwalificatie van de beroepsbevolking creëren'. Perfect. Maar wat gaat het college dan concreet doen? In Veghel gaan ze samen met het bedrijfsleven en de Leijgraaf 20 extra opleidingsplaatsen voor operators creëren. Oss kiest voor woorden, Veghel voor daden.

12. Organisatie
Het college vindt een besparing van ruim 1 miljoen euro op de organisatie. Wij hebben voorgesteld om verder te kijken naar de mogelijkheden om hier meer op te besparen.

Programma 13. Financiën en belastingen.
Bij iedere circulaire van het Rijk over de bijdragen aan de gemeenten is het weer spannend wat de financiële effecten voor de gemeenten zullen zijn. Bij de laatste meicirculaire bleek een enorme meevaller. Structureel een fors bedrag. Het is te billijken dat een groot deel wordt gebruikt om toekomstige tegenvallers op te vangen. Maar gezien de onomkeerbare effecten van een aantal maatregelen, zoals voorgesteld door het college is het niet te verantwoorden om een deel van de structurele meevaller niet in te zetten om belangrijke voorzieningen over de crisis heen te tillen.

Uitgangspunt van het college is om de stijging van lastendruk voor de burgers te beperken. Dat vinden wij een nobel streven. Waarom, zo vraagt een weldenkend mens zich dan af, nemen ze dan juist die maatregelen die de lastendruk opvoeren. Verlagen van de subsidie op Muzelinck zal leiden tot verhoging van de lesgelden met tientallen euro’s of meer per cursist. De verhoging van de huurprijzen in de buitensport leidt volgens ambtelijke berekeningen tot een gemiddelde contributieverhoging van 35 euro per deelnemer.

Dit staat in schril contrast tot de gemeentelijke belastingen. Verhoging van de OZB wordt gebruikt als schrikbeeld voor de burgers. Alweer 2% meer OZB. Maar dat kost mensen in Oss met een eigen woning gemiddeld 4 euro per jaar per huishouden. Dat levert precies het bedrag op dat wordt verdiend met de verhoging van de huurprijzen bij de veldsporten.

Ik kom daarmee vanzelf bij programma 7. Sport en recreatie.
De plannen om de huurprijzen van de sportvelden met 120% te verhogen is bij de clubs ingeslagen als een bom. In een tijd dat steeds meer mensen steeds minder te besteden hebben neemt het college een maatregel waarmee de sportclubs gedwongen worden tot flinke contributieverhogingen. Een gemiddelde contributieverhoging van 35 euro per sporter. In een gezin met een paar kinderen die voetballen of aan andere veldsporten doen wordt dat een onbetaalbare hobby. Sponsorinkomsten staan onder druk of vallen weg in deze economische moeilijke tijd en zal lijden tot een verdere contributieverhoging. Sporten is belangrijk voor de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van kinderen. Juist de ouders met de laagste inkomens zullen minder in staat om hun kinderen te laten sporten. De plannen van het college zijn onverantwoord en niet uit te leggen aan al die mensen die streven naar het meer laten bewegen van onze jeugd.

Dit college is erg van de eigen mogelijkheden en de eigen kracht. Een mogelijkheid van de clubs om zelf inkomsten te verwerven is de verkoop in de kantine. Het is dan wel raar dat er plannen bestaan om deze verkoop niet langer toe te staan dan tot 1 uur na de laatste wedstrijd

Ik wil hier mee afronden en nogmaals benadrukken dat ook wij begrijpen dat het moeilijke tijden zijn. Maar wij geven ook aan dat er alternatieven zijn voor de bezuinigingen. Ook niet allemaal zaligmakend, maar onderzoek het en geef het een kans zodat we er als raad met elkaar achter kunnen gaan staan.

hier kan de hele voorjaarsnota dowloaden van de website van de gemeente Oss
Lees hier de ingediende motie (pdf)