Oss

Honderd jaar geleden werd in Oss de ambachtschool opgericht. Door de opkomende industrie werden fabriekshallen en kantoorgebouwen steeds groter. Daardoor ontstond er behoefte aan geschoolde timmerlieden en metselaars. Tegelijkertijd nam het aantal machines die gebruikt werden voor productie van tapijten, boter, vleesproducten enz. steeds meer toe. Voor het bouwen en onderhouden daarvan moest de boerensmid opgeleid worden tot metaalbewerker. Het smidsvuur werd ingeruild voor een draaibank. Vakmensen werden steeds belangrijker voor de economische groei van Oss.

In 1921 werd Oss aangesloten op het elektrisch hoogspanningsnet. Een jaar daarvoor werd gestart met het opleiden van elektriciens. Ieder jaar werden productiemachines groter en ingewikkelder. Vakmensen groeiden met de technologie mee. Je zou dus verwachten dat de waardering voor deze mensen zou toenemen.

Het tegendeel was waar. Je kreeg meer maatschappelijk aanzien als je de overall uit deed. Een zeer goed vakman werd geregeld gepromoveerd tot chef werkplaats. Het bedrijf raakte een vakman kwijt en veelal een slechte baas rijker. En waarom ? Een pak betaalde beter als een overall!.

En dit is nu nog steeds het geval. Het is dan ook niet verwonderlijk dat jongeren met het jaar minder interesse krijgen voor techniek. .

Tijden het schrijven van deze column krijg ik te lezen dat Philips Oss definitief de poorten sluit. Zelf heb ik z’n 20 jaar gewerkt bij dit bedrijf gewerkt. Een kleine tien jaar daarvan werkte ik als monteur van snijstempels. Vele jaren heb ik naast mijn werk als monteur actief vakbondwerk gedaan. Eerst als lid van arbeidersmacht later als lid van de FNV. Ik heb als zodanig de ontwikkeling van het bedrijf van dichtbij meegemaakt. .
De technische dienst van Philips stond bekend om haar vakmanschap. Jongeren kregen een interne opleiding om uit te groeien tot een volwaardig vakman. Productie machines werden zelf ontwikkeld en gebouwd. Ze waren uniek in de wereld. Ook toeleveringsbedrijven profiteerdeng van de aanwezigheid van dit soort industrieën. Dag en nacht werd er geproduceerd tot de directie bedacht dat in lage loon landen meer verdiend kon worden. De productie werd verplaatst naar Polen..

Ook andere afdelingen binnen Oss gingen hun productie verplaatsen. Ditmaal was China aantrekkelijker. De lonen zijn daar nog lager. Mensen in de productie werden ontslagen. Ook werd de technische dienst, de trots van het bedrijf, verder afgebouwd. Opgebouwde kennis ging verloren, vakmanschap bleek niets meer waard, monteurs kwamen thuis te zitten. Als we in de toekomst zo blijven omspringen met deze beroepen, zal de jeugd andere keuzes maken.

Wim van Dorst,
raadslid SP