Oss

Vanaf zaterdag 13 mei is de atoomschuilkelder aan het Jurgensplein toegankelijk voor het publiek. Het Maaslandgilde heeft veel werk verzet om het zover te krijgen en wil de bezichtiging van de schuilkelder opnemen in de stadswandeling. Een prima plan maar het bracht Mari-Anne Marijnissen wel op het idee om nog eens te snuffelen in haar plakboek van die tijd.

Geschiedenis (1981)
Het bouwen van een atoomschuilkelder in Oss was puur toeval. Omdat een bouwbedrijf (Nijssen) had vernomen dat, als je een parkeergarage meteen als atoomschuilkelder kon laten dienen, je subsidie kreeg van het rijk. Het college had de firma al toestemming gegeven voordat de gemeenteraad hierover had kunnen beslissen. Er zou maar een deel (3600) van de bevolking in kunnen “schuilen”. Burgemeester Van Veldhuizen sprak: “Wie het eerst komt wie het eerst maalt” De subsidie die vanuit het rijk kwam was 2,4 miljoen.

Gemeenteraadsvergadering op 26 juni 1981 met een propvolle tribune
Stemming:
14 voor: CDA en VVD en 10 tegen: SP, PvdA en D66. Het CDA had zich in een voorafgaande commissievergadering in stilzwijgen gehuld. Zij wilden eerst een nota zien over het schuilkelderbeleid. Het CDA kreeg daarom het verwijt dat ze de zaak vertraagde zodat de belangstelling (er was veel discussie onder de Osse bevolking) zou vervagen.

Het Brabants Dagblad schreef:
De PvdA werd door Jan Marijnissen wakker geschud. “In eerste instantie hebben we de bouw van de schuilkelder gezien als een bouwtechnische aanvulling. We hebben ons niet zozeer beziggehouden met de discussie die Marijnissen nu heeft opgeroepen” aldus PvdA-wethouder Van Wijk die als enigste collegelid (CDA-VVD-PvdA college) tegen de bouw van de schuilkelder stemde. De gemeente en het rijk spraken steeds van openbare schuilgelegenheid. Het woord atoomschuilkelder kwam uit de koker van de SP. Burgemeester Van Veldhuizen sprak ‘hier niet gelukkig mee te zijn’.

Brabants Dagblad van vrijdag 19 juni 1981 kopte:
Onderzoek van SP onder Osse bevolking.
Meerderheid tegen schuilkelder, een enquête onder 1500 Ossenaren:
79,5 % tegen
13% voor
7,5 % geen mening
Zelfs een meerderheid van CDA- en VVD-stemmers was tegen.

Argumenten tegen een atoomschuilkelder:
Er wordt een indruk gewekt alsof je je tegen een bedreiging van kernwapens kunt beschermen. Het is verspilling van geld dat beter gebruikt kan worden om huizen te bouwen (er heerste toen woningnood). Een landelijk beleid om voor 550 miljoen gulden schuilkelders te bouwen gaat van het standpunt uit dat er te schuilen zou zijn voor een atoomoorlog.
Als dat idee gaat leven komt een atoomoorlog dichterbij. En zo’n oorlog kent alleen maar verliezers aan beide kanten onder de burgerbevolking, aldus Jan Marijnissen

Opmerkelijk:
De SP vervaardigde een affiche. Hierop stond een ouder echtpaar met hondje onder een paraplu met de tekst: Tegen een atoomregen helpt geen enkele paraplu, zelfs geen schuilkelder. Aangezien het echtpaar met paraplu en hond het beeldmerk was van RVS verzekeringen, en dit niet gebruikt mocht worden, werd de afbeelding gewijzigd in een jonger echtpaar met paraplu en kind.

Nu, 25 jaar later:

Een nooit gebruikte voorziening die zelfs in de vergetelheid is geraakt. Nooit meer gecontroleerd wordt op gebruiksklaarheid door het Rijk. Een overbodige, geldverslindende voorziening dus! 2,5 miljoen weggegooid! Maar voor een Osse stadswandeling een leuke historische “sanitaire stop”.

Mari-Anne Marijnissen