Oss

Interview door Michiel Panhuijsen in KMS Support • Oss heeft 8.000.000 euro over voor de aanpak van de armoede in de gemeente. Een ruim bedrag, dat wordt gefinancierd door besparingen binnen de Sociale Dienst van Oss, die het met een zeer hoge jaarlijkse uitstroom erg goed doet. De heer Van Gerven, wethouder Sociale Zaken van de gemeente Oss, legt uit hoe zijn gemeente omgaat met de bestrijding van armoede en de gevolgen van leven met weinig geld.

“Armoede is een aanslag op je gezondheid”, stelt Van Gerven. “Armoede maakt mensen minder gezond en is een bedreiging voor het welbevinden van mensen. Als iemand minder te besteden heeft, leidt dat in Nederland niet direct tot honger zoals in een derde wereldland, maar mogelijk wel tot buitensluiting van de samenleving. “Als je weinig geld hebt, kun je het lidmaatschap van een club of vereniging en veel andere vormen van sociale omgang niet betalen.” Ook ‘iets leuks doen met vrienden’ kost immers bijna altijd geld. Daarbij merkt Van Gerven op dat het natuurlijk geen drama is als je tijdelijk een periode wat minder te besteden hebt. “Maar als geldgebrek langere tijd blijft aanhouden en er ook geen zicht is op verbetering, kan armoede leiden tot een zwartgallige beleving van de wereld en zelfs tot depressiviteit.”

Oplosbaar probleem

Maar Van Gerven is er, net als vele anderen in zijn gemeente van overtuigd, dat het zover helemaal niet hoeft te komen, omdat armoede een oplosbaar probleem is. “Als het bestuur van een land of gemeente en de samenleving het echt willen, kunnen ze armoede oplossen.”
Het gemeentebestuur van Oss is solidair met de lagere inkomensgroepen. In de gemeente leeft het idee dat het terugschroeven van financiële middelen voor mensen zonder werk geen extra drijfveer vormt om op zoek te gaan naar werk. “Als iemand geen werk heeft en geen moeite meer doet om aan werk te komen, is er vaak op de achtergrond wat aan de hand. Vaak heeft zo iemand een medisch, sociaal of opleidingsprobleem. Soms hebben mensen gewoon ook psychische problemen. Het lukt bijna nooit om deze mensen te stimuleren om te gaan werken door hen minder geld te geven”, aldus Van Gerven.

Aanpak

Oss kent een sociaal beleid, dat zeer succesvol is gebleken, met een jaarlijkse uitstroom bij de Sociale Dienst van 5 % en - landelijk gezien - een erg laag aantal gedwongen huisuitzettingen! In plaats van 28 geprognosticeerde uitzettingen ligt dit aantal in Oss beneden de 10.
“Dat komt door de speciale aanpak van Oss”, legt Van Gerven uit. “Die is gebaseerd op betrokkenheid. Oss kent in deze een min of meer geïntegreerd lagere inkomensbeleid, dat geldt voor mensen met een bijstandsuitkering, maar ook voor de andere lagere inkomens. In Oss leven 3000 gezinnen op of onder minimumloonniveau.”

Het beleid bestaat uit twee peilers. Aan de ene kant is er een uitgebreid systeem van financiële ondersteuning waarop mensen met lagere inkomens terug kunnen vallen voor de financiering van schoolkosten, de aanschaf van een computer, of het betalen van clubcontributies en de kwijtschelding van de gemeentelijke lasten. Verder steunt de gemeente mensen die helemaal vast zijn komen te zitten in een schuldenmoeras. De gemeente start in een aantal gevallen een schuldsaneringtraject waarbij hun vaste lasten worden beheerd. Dit soort financiële regelingen verbetert de inkomenspositie van deze groep, waarmee een poging wordt gedaan om te voorkomen dat er mensen buiten de samenleving vallen.

Naast deze financiële steun gaat er ook speciale aandacht uit naar het weer aan het werk krijgen van werklozen. Niet door hun geldtoevoer af te knijpen in de hoop dat ze dan hard op zoek gaan naar werk, maar door het daadwerkelijk aan het werk helpen van mensen die in een uitkeringssituatie geraken. “Dat doen we met cursussen en een aantal werkgelegenheidsprojecten waarmee we uitkeringsgerechtigden een werkgarantie van twee jaar bieden. Daarbij voeren we wat de bijstandsuitkeringen betreft ook een strikt handhavingsbeleid uit.

Profielen

Bij het bestrijden van bijstandsfraude maakt Oss gebruik van profielen van cliënten. In plaats van het halfslachtig controleren middels maandelijkse invulformulieren besteedt de gemeente specifieke aandacht aan mensen die aan een bepaald profiel voldoen. Daarbij gaat het om profielen van groepen waarbinnen veel fraude voorkomt. Om die profielen te kunnen maken, verzamelt de Sociale Dienst gegevens over haar cliënten, die dan weer op een bepaalde manier worden geordend. Zo kunnen bijstandsmoeders bij wie een kind wordt geboren dat wordt ingeschreven in de gemeente een bezoekje van een ambtenaar verwachten. Het gemeentelijke bezoek zal het kindje bewonderen, maar daarnaast ook navraag doen hoe de band tussen de moeder en de vader van het kind is en of die vader wellicht niet toch ook op hetzelfde adres als de vrouw woont… Door specifiek controleren bij bepaalde doelgroepen kan bijstandsfraude zeer efficiënt worden bestreden.

Bewustwording armoede

Voor de slachtoffers van natuurrampen en oorlog in de wereld wordt middels acties geld opgehaald. Met recht. Maar ook voor armoede in ons eigen land komt steeds meer aandacht. “Het bestaan van een instelling als de Voedselbank levert tweeslachtige gevoelens op in Nederland. Enerzijds spreken Nederlanders er schande over dat zoiets in Nederland nodig is. Anderzijds gaan dezelfde mensen er ook hun voedsel brengen. Ons land kent een groeiend bewustzijn over het bestaan van armoede”, besluit Van Gerven.

Website van KMS Bestuurssupport