Oss

Binnenkort telt Nederland meer dan 1 miljoen WAO-ers. Sinds enige jaren is de toestroom weer groter dan de uitstroom. De WAO staat daarom opnieuw hoog op de politieke agenda. Wat doet de regering in zo’n geval? Ze benoemt een commissie van wijze mannen (overigens ook op voorstel van VNO-NCW en de FNV), die een advies over de nieuwe opzet van de WAO moet uitbrengen. Eind mei dit jaar legde deze commissie Donner haar ei.

Alleen volledig arbeidsongeschikten komen voortaan nog in aanmerking voor een WAO-uitkering. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten moeten weer aan het werk en, indien nodig, lager betaalde arbeid accepteren. Lukt de terugkeer naar werk niet, dan rest de werknemer WW en bijstand. Op dit moment zijn de adviezen van de commissie Donner inzet van discussies binnen de SER. De regering wil graag het advies van de SER afwachten om een eventuele nieuwe opzet van de WAO door te voeren. Het is niet zeker of dit nog voor de verkiezingen lukt. Dan speelt de WAO in de komende Tweede Kamerverkiezingen een rol van betekenis.

De Osse afdelingen van FNV Bondgenoten, FNV Bouw en de SP vinden, dat een discussie over een belangrijke sociale voorziening als de WAO niet alleen in het ivoren torentje van het Nederlands Poldermodel gevoerd moet worden, maar ook aan de basis. De discussieavond met kopstukken uit de wereld van de industrie, bouw en politiek wordt op maandag 17 december in partycentrum Vivaldi te Oss gehouden. Discussieleider is Jan Marijnissen, fractievoorzitter van de SP in de Tweede Kamer. De avond is op de eerste plaats bedoeld voor werknemers uit de bouw en industrie, maar iedere andere belangstellende is eveneens van harte welkom. De toegang is gratis.

De toekomst van de WAO

Het is niet de eerste keer, dat de WAO, die in 1967 ingevoerd werd door minister Veldkamp, inzet is van politieke strijd. In de jaren ’80 werden al maatregelen getroffen om de instroom naar de WAO te beperken. Zo’n tien jaar geleden veroorzaakte de WAO bijna een paleisrevolutie binnen de PvdA. Een parlementaire enquête uit 1993 toont het falen van werkgevers- en werknemersorganisaties als toezichthouders op de uitvoering van de WAO aan. Er worden verscheidene maatregelen getroffen, onder andere strengere keuringseisen. Toch stijgt het aantal WAO-ers de laatste jaren weer. De grens van 1 miljoen is opnieuw in zicht.

De regering Kok geeft de commissie Donner opdracht om de WAO in zijn geheel tegen het licht te houden. Werkgevers en werknemers krijgen in de opzet van Donner een grotere verantwoordelijkheid om arbeidsongeschiktheid te voorkomen. De ziektewet wordt verdubbeld naar twee jaar. Zolang moet de werkgever het loon doorbetalen en zorgen dat de werknemer ander passend werk krijgt binnen of buiten het bedrijf. De werknemer op zijn beurt moet actief meewerken aan zijn herstel en bij het aanvaarden van ander werk, ook als dat minder betaalt. Werkt hij niet mee, dan wordt hij ontslagen. Men mag iemand voortaan ontslaan tijdens zijn ziekte. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten kunnen geen beroep meer doen op de WAO. De discussies binnen de SER, het voornaamste adviesorgaan van de regering op sociaal-economisch terrein, spitsen zich toe op de gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Met name de lagere uitkering en het ontbreken van ontslagbescherming zijn punten van zorg.

Het is voor iedereen duidelijk, dat er maatregelen genomen moeten worden om de grens van 1 miljoen WAO-ers in Nederland niet te overschrijden. Alleen de vraag is, hoe je vervolgens te werk moet gaan. In de bouw weet je, dat het bijna onmogelijk is om ongeschonden de pensioengerechtigde leeftijd te halen. Dat geldt ook voor werkers in de industrie. Bij niet-volledige arbeidsongeschiktheid krijg je te maken met daling van het inkomen, of ga je bij een andere werkgever aan de slag. Je bent echter een werknemer met een vlekje, dat groter wordt naarmate de conjunctuur daalt. Dan rest er niets anders dan WW en bijstand. Vanuit die positie is het vervolgens moeilijk, zeker als je wat ouder bent, om nieuw werk te vinden. Want waarom zou een werkgever risico’s gaan nemen met beperkt inzetbare werknemers, die vaker ziek zullen zijn en van wie hij twee jaar lang het loon door moet betalen. Dit zijn uiteraard veronderstellingen, maar ze kunnen werkelijkheid worden, als alle uitgelekte plannen tot concrete maatregelen leiden. In hoeverre komt de solidariteit en collectieve verantwoordelijkheid hiermee op de tocht te staan? En wordt straks arbeidsongeschiktheid een zaak van individuele verantwoordelijkheid? Dan zouden we weer terug bij af zijn.

Forum

De discussieavond WAO: Solidariteit op de tocht gaat dieper in op de plannen van de commissie Donner, de standpunten die naar buiten zijn gekomen uit de SER en programmapunten van politieke partijen. Het poldermodel van vakbonden en werkgevers is goed vertegenwoordigd in het forum met de politiek op het vinkentouw:

• Hans de Vries, voorzitter FNV Bondgenoten
• Theo van Amersfoort, bondsbestuurder FNV Bouw
• Trees Snelders, beleidsmedewerker sociale zaken VNO-NCW

• Robin Linschoten, VVD-lid en kroonlid SER (onder voorbehoud)
• Jan de Wit, Tweede Kamerlid SP

De discussieleider van de avond is Jan Marijnissen, fractievoorzitter van de SP in de Tweede Kamer. Kaderleden van FNV Bondgenoten en FNV Bouw nemen eveneens deel aan de discussie als ervaringsdeskundigen.

Programma WAO: Solidariteit op de tocht
Plaats: Partycentrum Vivaldi, Molenstraat 81 te Oss

Datum: 17 december
Tijd: 20.00 tot 22.00 uur (Spiegelzaal is open vanaf 19.30 uur met gratis koffie)
Toegang: gratis

Programma:
1. Terugkeer naar werk
2. Solidariteit op de tocht
3. Cabaret Zout

Dossier Werk en inkomen