Oss

‘Treurig’ noemde SP-Kamerlid Jan de Wit de opstelling van de vakbonden. ‘Wij willen aan het stuur blijven en niet met de rug naar de ontwikkelingen toe gaan staan,’ verdedigde CNV-voorzitter Doekle Terpstra zich. ‘Zaken regelen is beter dan ach en wee roepen,’ zei Henk v.d. Kolk van FNV Bondgenoten.

Zo’n 150 man bezochten de debat-avond over de afbraak van de sociale zekerheid in De Groene Engel in Oss. Centrale vraag: Wat willen en kunnen de vakbonden betekenen in de strijd? Het ging er onder leiding van gespreksleider Jan Marijnissen soms hard aan toe in Oss...

De hamvraag voor veel debatbezoekers ligt voor de hand: Hoe heeft de FNV zich in godsnaam kunnen scharen achter het zwaar omstreden najaarsakkoord? De positie van de vakbondsleiders in de discussie is geen gemakkelijke. Jan de Wit lepelt de verslechteringen in de sociale zekerheid één voor één op en vraagt zich hardop af of de reikwijdte van dat pakket eigenlijk wel tot de vakbondsleden is doorgedrongen. Volgens Henk v.d. Kolk is het najaarsakkoord inderdaad ‘een fuik waarin we gezwommen zijn’.

Doekle Terpstra wijst erop, dat zijn leden hem opriepen om vooral niet de kont tegen de krib te gooien en proberen zoveel mogelijk mee te blijven sturen. Waarna uit de zaal de vraag kwam, welke rol de vakbonden dan eigenlijk willen spelen: die van de alarmerende en mobiliserende getuigenispartij of die van een beweging die ‘tenminste nog iéts doet’? Doekle Terpstra is duidelijk: ‘Wij willen geen oorlog voeren, maar werken aan oplossingen.’ Dat de oorlogsverklaring van de kant van de regering kwam, laat hij buiten beschouwing.

v.l.n.r. Jan de Wit, Doekle Terpstra en Jan van der Kolk

Na de pauze knallen ineens de snoeiharde gitaarlicks van Eddie van Halen uit de speakers. Ter ondersteuning van foto’s van hard maatschappelijk verzet uit het verleden. ‘Actie!’ staat er op de videowall. De beuk gaat erin wat de SP betreft. Bij de vakbonden ook? ‘Onze leden zijn niet meer zo in voor dat soort actievormen.

Men heeft tegenwoordig de neiging om te de schouders op te halen, als het hen niet direct persoonlijk aangaat. Qua actie zie ik dan ook weinig mogelijkheden,’ zegt Henk v.d.Kolk. ‘Onzin,’ zegt Jan Wit: ‘Uit de steun die onze campagne ‘Red de solidariteit’ krijgt, blijkt dat de mensen wel degelijk actiebereid zijn. De bonden moeten die roep om solidariteit in de samenleving ondersteunen en niet meer eindeloos door willen polderen. Afstand nemen van het beleid van Balkenende II dus.’

Heftige discussies

Uiteindelijk blijft het beeld hangen van vakbondsleiders die het regeringsbeleid klip en klaar afwijzen en het bij monde van Henk v.d.Kolk zelfs op punten ‘asociaal’ noemen, maar die – als het gaat om verzet daartegen – niet echt thuis lijken te geven. ‘Wat zou de positie van de vakbonden zijn geweest als we inderdaad de beuk erin hadden gegooid en het hele najaarsoverleg zou zijn misgelopen?’, aldus Doekle Terpstra.

Overigens: wat betreft het verzet tegen de plannen die buiten het najaarsakkoord gehouden zijn maar waarover nog besloten moet worden (o.a. de WW en het prepensioen, de invoering van een eigen risico van 500 euro per jaar per gezin en de verkleining van het ziekenfondspakket) hebben beide bonden ‘nog geen plan’.

Dossier Werk en inkomen